Bu proje TÜBİTAK 3501 Kariyer Geliştirme Programı Kapsamında desteklenmektedir. Proje 01.08.2022 tarihinde başlamış olup 01.08.2024 tarihinde sona erecektir.
Kentsel dönüşüm, özellikle eski ve depreme dayanıklı olmayan yapı stoku sebebiyle, ülkemizde 2000’li yılların başından beri önemli bir gündem maddesidir. Ancak bu sürecin uygulamasında kullanılacak yeterli bilimsel araç geliştirilebilmiş değildir. Bu sebeple kentsel dönüşüm süreçleri uygulayıcıların karar ve takdir yetkileri çerçevesinde yürütülmektedir. Ülkemizde kentsel dönüşüm ile ilgili yasal düzenlemelerde, kentsel dönüşüm alanın belirlenmesinden, uygulamanın tamamlanmasına kadar birçok konuda gerek merkezi yönetime gerekse yerel yönetime takdir yetkisi getirilmektedir. Bu sebeple ülkemizde kentsel dönüşüm ve gelişim kararlarını yönlendirecek bilimsel araçlara ve modellere ihtiyaç vardır. Başka bir deyişle karar vericilerin ve uygulayıcıların kentsel dönüşüm süreçlerinde kullanabileceği bilimsel araçların araştırmacılar ve bilim insanları tarafından üretilmesi oldukça önemli bir konudur. Diğer yandan kentin sağlıklı gelişmesi için, kentsel dönüşümden önce çalışmalar yapılarak doğru kentsel dönüşüm modellerinin geliştirilmesi, bu modellere göre dönüşümün yönlendirilmesi gerekmektedir. Özellikle ekonomik önemini koruyan bölgelerin bu özelliklerini yitirmeden dönüşmesi kentin fiziksel gelişiminde olduğu kadar ekonomik gelişiminde de etkili bir faktördür. Bu çalışma ile İstanbul’un önemli imalat bölgelerinden birisi olan Bağcılar örneği üzerinden, kentin imalat bölgeleri için, sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde ekonomik, sosyal ve çevresel faktörleri göz önüne alan, karar verme süreçlerinde kullanılabilecek bir kentsel gelişim ve dönüşüm modeli geliştirilmesi hedeflenmektedir.
Bağcılar ilçesi son yıllarda bir yandan imalat alanlarının ağırlıklı olarak hizmet sektörüne dönüşümüne tanıklık ederken diğer yandan ilçenin kimi bölgelerindeki imalat sektörü halen varlığını korumaktadır. Bağcılar gibi üretim faaliyetlerinin devam ettiği imalat bölgelerinin sürdürülebilirlik ilkesi çerçevesinde gelişimi ve dönüşümü kentin kaynaklarının doğru kullanılması açısından önemlidir. İlçede imalatın yoğun olarak geliştiği bölgeler, ilçenin batısında Basın Ekspres Aksı’nda yer alan, yaklaşık 662 hektarlık alanı kaplayan Mahmutbey, 15 Temmuz ve Bağlar Mahalleleridir. Çalışma Bağcılar İlçesi Mahmutbey, 15 Temmuz ve Bağlar Mahallelerinde yer alan imalat alanlarının dönüşümüne odaklanmaktadır.
Dr. Öğr. Üyesi Gülşen Pelin OLCAY / İstanbul Kent Üniversitesi, Proje Yürütücüsü
G. Pelin Olcay İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünden 1999 yılında mezun oldu. İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Bölge Planlama programında yüksek lisansını, Şehir ve Bölge Planlama programında doktorasını tamamladı. 2004-2009 yılları arasında, Türkiye’nin sanayileşmiş bölgelerinden birisi olan Çorlu’da belediye bünyesinde şehir plancısı olarak çalıştı. Bu süreçte sanayi bölgelerinin gelişimi, sorunları, bu sorunların sosyo-ekonomik ve mekânsal etkileri üzerine araştırma yapma fırsatı buldu. Yüksek lisans tezinde Çorlu’daki sanayi firmalarının yer seçimi sebeplerini ele aldı, sanayinin kümelenme dinamiklerini ve sanayi kümelerinin niteliğini inceledi. Daha sonra Silivri Belediyesi’nde strateji geliştirme müdürü olarak yerel kalkınma ve kırsal kalkınma ile ilgili çalışmalar yaptı. Belediye bünyesinde bir yerel yatırım ajansı modeli oluşturarak bu model çerçevesinde Silivri Tarımsal Üretim ve Araştırma Merkezi’nin hayata geçirilmesinde aktif rol aldı. Aynı dönemde yürüttüğü doktora çalışmalarında hazır giyim sektörünün küresel ölçekte gelişimini, tedarik zincirinin uluslararasılaşmasını ele aldı. Doktora tezi sebebiyle Berlin Teknik Üniversitesi’nde 2016-2019 yılları arasında yürütülen Transnational Production Space projesine misafir araştırmacı olarak davet edildi. 2015 yılından beri profesyonel hayatına üniversitede devam eden Olcay sanayi ile ilgili çalışmalarını akademik yaşamında da sürdürmektedir. Bağcılar’daki imalat alanlarının gelişimini ve dönüşümünü ele alan, “Sanayi Kentinin Sürdürülebilir Gelişim ve Dönüşüm Modeli için Fizibilite Çalışması: Bağcılar Örneği” isimli BAP projesi Arel Üniversitesi tarafından desteklendi. Bu projeye paralel olarak geliştirilen ve Olcay’ın yürütücüsü olduğu “Kentlerdeki İmalat Sanayi Bölgelerinin Sürdürülebilir Gelişim ve Dönüşüm Modeli: İstanbul Bağcılar İlçesi Örneği ” isimli proje 2022 yılında TÜBİTAK 3501 programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Olcay 2020 yılından beri merkezi ve yerel yönetimler tarafından yürütülen kapsamlı projelerin sanayi ile ilgili çalışmalarına katılmaktadır. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İTÜ işbirliği ile hazırlanan Türkiye Mekânsal Strateji Planı’nın hazırlanması projesinin II. ve III. etabında uzman olarak görev aldı. Aralık 2020’de, İBB tarafından kurulan İstanbul Planlama Ajansı (İPA)’na, İstanbul Vizyon 2050 hazırlama sürecinde “Sektörel Çözümler: Sanayi, Hizmetler, Turizm ve Yaratıcı Sektörler” başlığında çalışmak için davet edildi. Halen İstanbul Kent Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi’nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır.
Dr. Öğr. Üyesi Sezen TARAKÇI / İstanbul Kent Üniversitesi, Araştırmacı
Sezen Tarakçı İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nden lisans, Bahçeşehir Üniversitesi Kentsel Sistemler ve Ulaştırma Yönetimi Programından “Kamu yararı kapsamında kamusal alan olarak transfer merkezlerinin incelenmesi Bağcılar Meydanı transfer merkezi örneği” başlıklı tezi ile yüksek lisans ve İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlaması Bölümü’nden “Kentsel yenileme alanlarında arazi değer artışlarının kamuya kazandırılması için yöntem önerisi: Fikirtepe örneği” başlıklı tezi ile doktora derecelerini aldı. Marmara Belediyeler Birliği tarafından desteklenen doktora tezinde kentsel yenileme alanlarında kamunun yatırım ve kararları sonucu ortaya çıkan değer artışının kamuya kazanımını irdeleyen Tarakçı, kentsel yenileme uygulamaları için model geliştirmiştir. Söz konusu doktora tezi ile Tarakçı, “İTÜ 2021 yılı En Başarılı Doktora Tezi” ödülünü almıştır. Çalışma alanları, kentsel alanların yasal ve yönetimsel sorunları, kentsel dönüşüm uygulamaları ve değer artışının kazanımı üzerine odaklanmaktadır. 2007 ve 2010 yılları arasında Bağcılar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğünde imar planları ve kentsel dönüşüm proje çalışmalarında görev almıştır. 2011 ve 2012 yılları arasında İstanbul Arel Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde araştırma görevlisi, 2012 ve 2021 yılları arasında öğretim görevlisi olarak çalışan ve burada “İmar Hukuku”, “Kentsel Dönüşüm ve Kent Kimliği”, “Yerleşme Planlama ve Tasarımı” isimli dersleri veren Tarakçı, 2021 yılından itibaren İstanbul Kent Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi İç Mimarlık Bölümü’nde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Aynı zamanda 2022 yılında TÜBİTAK 3501 programı kapsamında desteklenmeye hak kazanan “Kentlerdeki İmalat Sanayi Bölgelerinin Sürdürülebilir Gelişim ve Dönüşüm Modeli: İstanbul Bağcılar İlçesi Örneği” başlıklı projede araştırmacı olarak görev almaktadır. 2017 yılında AESOP (Association of European Schools of Planning) tarafından, Lizbon’da düzenlenen kongrede Prof. Dr. Şevkiye Şence Türk ile birlikte hazırladığı “Flexibility in Urban Renewal Practices: The Case of Turkey” başlıklı bildirisi ile AESOP Best Congress Paper Award 2017 ödülünü alan Tarakçı’nın, uluslararası ve ulusal birçok yayını bulunmaktadır.
Prof. Dr. Melih BAŞ / İstanbul Arel Üniversitesi, Danışman
İ. Melih Baş Ankara İ.T.İ.A İşletme Fakültesi’nden lisans, Ankara Üniversitesi SBE İşletme anabilim dalından yüksek lisans ve doktora derecelerini aldı. İşletme anabilim dalında finans-muhasebe doçenti, ardından finans profesörü oldu. Doktorasını işletmelerde verimlilik üzerine yaptı. 1986-1993 yılları arasında Milli Prodüktivite Merkezi’nde çalıştı. Kalite Derneği (KalDer) Çevre Komisyonu ve İSMMMO Çevre Komisyonu üyelikleri sırasında çevre ekonomisi ve sürdürülebilirlik çalışmalarına başlamış olup, bu konuda kitap, bildiri, makale vb. muhtelif yayınları mevcuttur. MPM’de çalıştığı sürede çok sayıda sektörel inceleme çalışma projesinde yer aldı. ODTÜ, Kadir Has, Yeditepe vb. üniversitelerde ders veregelen Baş, halen İstanbul Arel Üniversitesi’nde İİBF İşletme bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. Yanı sıra kimi işletmelere ve iş dünyası kuruluşlarına eğitim ve danışmanlık vermeyi sürdürmektedir.
Prof. Dr. Nurdan ÇOLAKOĞLU / İstanbul Arel Üniversitesi, Danışman
Prof. Dr. Nurdan Çolakoğlu Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü’nden 1991 yılında mezun olmuştur. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sayısal Yöntemler Anabilim Dalında 1993 yılında “Türkiye’de Dış Ticaretin Yapısal Analizi (1980-1991)” başlıklı tezini hazırlayarak yüksek lisansını tamamladıktan sonra, aynı bölümde doktora yapmış ve “Faktör Analizi İle Finansal Göstergelerin İncelenmesi” tezini sunarak 2000 yılında mezun olmuştur. 2006-2011 yılları arasında, Beykent Üniversitesi’nde Yardımcı Doçent olarak görev yapmış, görevi sırasında Program Başkanı olarak idari görevlerde bulunmuştur. 2001 yılında İstanbul Arel Üniversitesi’nde göreve başlayan Çolakoğlu, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekan Yardımcılığı, Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdür Yardımcılığı, İşletme Bölüm ve İşletme Anabilim Dalı Başkanlıkları görevlerinde bulunmuştur. Karar Verme Teknikleri, Sayısal Yöntemler, İstatistik alanlarında uzman olan Çolakoğlu, lisans ve lisansüstü düzeyde; İstatistik, Yöneylem Araştırması, Karar Verme Teknikleri, Araştırma Yöntemleri, İleri Araştırma Yöntemleri, Veri Bilimi gibi dersler vermektedir. Tıp, Psikiyatri, Fen ve Sosyal Bilimler Alanında birçok dergide hakem ve İstatistik Editörü olarak katkı sunmaktadır. Yapısal Eşitlik Modelleri, Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri üzerine çalışmalar yapmakta olan Çolakoğlu, halen Mühendislik-Mimarlık Fakültesi’nde Endüstri Mühendisliği Bölüm Başkanı olarak görev yapmaktadır.
Doç. Dr. Kerem Yavuz ARSLANLI / İstanbul Teknik Üniversitesi, Danışman
Dr. Kerem Yavuz Arslanlı halen İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde çalışmaktadır. 2002-2012 yıllarında ITU Çevre ve Şehircilik UYG-AR Merkezinde görev yapmıştır. 2009 yılında “Mekânsal Otoregresif Konut Fiyat İndeksi Modeli” başlıklı doktora çalışması ile American Real Estate and Urban Economics Association AREUEA tarafından Doctoral Session Grant ödülü kazanmıştır. 2010 yılında Institute of International Economics University of Alicante/İspanya’da konut fiyat indeksi üzerine; 2011 yılında London Cass Business School Finans Departmanında gayrimenkul yatırım ortaklıkları üzerine araştırmalar gerçekleştirmiştir. Ulusal ve uluslararası dergilerde birçok yayını ve konferanslarda bildirileri bulunmaktadır. Gayrimenkul araştırmaları ve eğitimi konusunda akademisyenler ve doktora öğrencilerinden oluşan European Real Estate Society’nin 2016-17 Başkanlığını yürütmüş aynı zamanda yönetim kurulu üyeliğini 2013 yılından beri sürdürmektedir. “İstanbul Konut Fiyatlarının Analizi: Mekânsal Bağımlılık” çalışmasında konut fiyatlarının analizi mekânsal matrisler kullanılarak modellenmiştir. İstanbul’un çokmerkezli gelişimi; nüfus yoğunluğu, kent merkezinden uzaklık, gelir düzeyi ve eğitim durumu değişkenleri üzerinden ilçeler ve mahalleler bazında incelenmiştir. Mekânsal bağımlılık alt merkezlerde en önemli açıklayıcı faktör olarak tespit edilmiştir. Bunu yanında ulaşım alternatiflerine yakınlık farklı sosyo-ekonomik alanlarda değişken sonuçlar ortaya koymuştur.
Yük. Şeh. Plancısı Didem BIÇKICI / NETCAD A.Ş., Doktora Bursiyeri
Didem Bıçkıcı, Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünden 2015 yılında mezun oldu. Lisans öğrenimi sürecinde öğrenci değişim programı ile Universidade Tecnica de Lisboa’da şehircilik alanında eğitim alma fırsatı buldu. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kentsel Dönüşüm ve Planlama programında yüksek lisansını tamamladı. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehircilik programında doktora çalışmasına devam etmektedir. 2016-2020 yılları arasında, Netcad Yazılım A.Ş bünyesinde Coğrafi Bilgi Sistemleri alanında çalıştı. Coğrafi veri üretilmesinden, akıllı şehircilik uygulama süreçlerinin oluşturulması ve takibi, kamu kurumlarının teknik taleplerinin karşılanmasına kadar olan süreçte farklı birimlerde yer alma fırsatı buldu. Maltepe Belediyesi, akıllı şehircilik uygulamalarının takibi ve sürdürülebilirliğinin sağlanması konusunda proje takibinde yer aldı. 2020-2021 yılları arasında Bimtaş A.Ş’de deprem riskli binalara yönelik inceleme gerçekleştirilecek projede, coğrafi bilgi sistemleri tabanlı uygulamaları geliştirerek; saha veri toplama süreçlerinin yönetilmesi, takibi, sistematik veri toplanması, özet panellerinin oluşturulması gibi uygulama araçlarının geliştirilmesinde aktif rol aldı. Aynı zamanda yüksek lisans tezinde “Kentsel Yeniden Yapılanma Aracı Olarak Büyük Ölçekli Organizasyonlar: İstanbul Üzerine Bir Değerlendirme” başlıklı inceleme çalışması gerçekleştirdi. 2021 yılını takip eden süreçte ise Netcad Yazılım A.Ş.’de Teknoloji Ürünleri Uzmanı olarak coğrafi bilgi sistemleri ve akıllı şehircilik alanında çalışmalarına devam etmekte olup, aynı zamanda Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü’nde, Bilgisayar Destekli Tasarım dersinde yarı zamanlı öğretim elemanı olarak yer almaktadır.
Yük. Şeh. Plancısı Nur Kardelen ÖZTÜRK / Gebze Teknik Üniversitesi, Doktora Bursiyeri
N. Kardelen Öztürk, İTÜ Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünden 2017 yılında mezun oldu. İTÜ Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bölge Planlama programında yüksek lisansını tamamladı, Şehir ve Bölge Planlama programında doktorasına devam etmektedir. 2018 yılında IND Bilişim firması tarafından yürütülen İstanbul Mekânsal Adres Kayıt Sistemi projesinde şehir plancısı olarak mekânsal verilerin saha çalışmaları ile toplanarak CBS üzerinde işlenmesine yönelik çalışmalarda bulundu. 2019 yılında İmar Planlama şirketinde şehir plancısı olarak çalıştı. Bu süreçte İstanbul’un Kentsel Baş Edebilme Gücünün Arttırılması Kapsamında Toplanma Alanı (TA) ve Geçici Barınma Alanlarına (GBA) Yönelik Model Geliştirilmesi İşinde proje koordinatörü olarak görev aldı ve kentsel dayanıklılık, kırılganlık ve sürdürülebilirlik konularında çalışma yapma fırsatı buldu. 2019 - 2021 yılları arasında İBB’nin iştirak şirketi olan BİMTAŞ bünyesinde şehir plancısı olarak çalıştı ve katılımcı süreç yönetimi, proje yönetimi alanlarında kendini geliştirdi. Bu dönem içerisinde, 2020 yılında İstanbul Kalkınma Ajansı tarafından desteklenen COVID-19 Salgını Mücadele Sürecinde İstanbul Kırılganlık Haritası projesinin hem yazım aşamasında görev aldı hem de proje koordinatörlüğünü yaptı. Proje kapsamında sosyal ve mekânsal verilere dayalı seçili göstergeler üzerinden İstanbul’un mahallelerinin kırılganlık değerleri CBS ortamında görselleştirildi. Yüksek lisans tezinde İstanbul’un kırsal nitelikli mahalleri üzerinde araştırma yaparak, metropol kentlerdeki kırsal alanların dayanıklılığına yönelik etmenleri ve göstergeleri belirleyerek İstanbul’un Kırsal Dayanıklılık Endeksine yönelik bir model oluşturdu. 2021 yılında T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve İTÜ iş birliği ile hazırlanan Türkiye Mekânsal Strateji Planı’nın Hazırlanması III. Etap çalışmalarında proje ekibinde yer aldı. Aynı yıl içerisinde Gebze Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümünde araştırma görevlisi olarak başladığı akademik kariyerine halen devam etmektedir.
İlayda KILIÇ / İstanbul Kent Üniversitesi, Yüksek Lisans Bursiyeri
İlayda Kılıç, Gazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünden 2020 yılında mezun oldu. 2021 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir Planlama bölümünde yüksek lisans eğitimine başladı. Lisans eğitimi sürecinde kamu stajını İller Bankası Mekansal Planlama Dairesi Başkanlığı’nda yaptı. Staj sürecinde 1/5000 ve 1/1000 ölçekli imar planlarının hazırlanmasında, Netcad programı aracılığıyla analiz aşamalarına ve çeşitli imar planlarının raporlarının düzenlenmesine katkıda bulunndu. Diğer stajını ise Planevi Şehircilik A.Ş.’de yaparak, plan öncesi analizlerin yapılmasına ve araştırma raporlarının hazırlanmasına yönelik deneyim kazandı. TMMOB Şehir Plancıları Odasının, farklı il/ilçe belediyelerinin ve üniversitelerin düzenlediği yaz kampı, atölyeler, çalıştaylar, sempozyumlar ve kolokyumlara aktif olarak katılım sağladı. 2023 yılında İstanbul Kent Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi, Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümünde araştırma görevlisi olarak başladığı akademik kariyerine halen devam etmektedir.
Bilge Kağan ÖZBAY / Pamukkale Üniversitesi, Doktora Bursiyeri
Bilge Kağan Özbay, İstanbul Üniversitesi Ekonometri bölümünden 2018 yılında mezun oldu. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstatistik bölümünde yüksek lisans eğitimini 2023 yılında tamamladı ve Marmara Üniversitesi Ekonometri bölümünde doktora eğitimine başladı. 2019 yılında İstanbul Üniversitesi Şehir Politikaları Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde Bursiyer Araştırmacı olarak çalışırken birçok projede yer aldı. 2020 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı İstanbul Planlama Ajansında Ekonometrist olarak görev alarak, İstanbul’da ilçe ve mahalle bazlı verilerin analiz edildiği farklı projelerde görev aldı. Araştırma alanları arasında ekonometrik modeller ve istatistiksel yöntemler yer almaktadır. Şu anda Pamukkale Üniversitesi Ekonometri bölümünde araştırma görevlisi olarak görev yapmaktadır.
Cem AYDIN / Yıldız Teknik Üniversitesi, Lisans Bursiyeri
Cem Aydın, lisans eğitimine 2019 senesinde Kırklareli Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünde başladı. Aldığı 2 senelik eğitimden sonra, 2021 yılında kurumlar arası yatay geçiş yaparak Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama bölümüne geçti. 2022 senesinde ikinci üniversite olarak İstanbul Üniversite’sinde Bilgisayar Programcılığı eğitimini almaya başladı. Şehir ve Bölge Planlama alanında 4 farklı saha çalışmasında yer aldı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Daire Başkanlığı’nda yapmış olduğu stajında Diyarbakir Suriçi bölgesindeki kentsel dönüşüm çalışmalarını inceledi. Diğer stajını ise İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nde yaparak, Beyoğlu bölgesinde analiz çalışmalarında yardımcı olma fırsatı elde etti. 2020 senesinden beri Esri Kanada grubunda Phyton Bazlı CBS Analizi Sertifikasyon Eğitim Çalışmalarında eğitim vermektedir.
Eda GÜL / İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisans Bursiyeri
Eda Gül, 2017 yılında İstanbul Üsküdar Lisesini bitirdi. 2018 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama bölümünde lisans eğitimi almaya başladı. 2021 yılında Beşiktaş Belediyesi Emlak ve İstimlak Müdürlüğü’nde yapmış olduğu stajında arşiv düzenlemesi ve verilerin dijitale aktarılması süreçlerinde görev aldı. 2022 yılında ilk olarak Odak Şehircilik’in kentsel dönüşüm birimde staj yaptı. Bu stajı esnasında Fikirtepe’de konut dağıtım aşamasını gözlemleme, Esenler’de ise saha tespit deneyimi oldu. Odak Şehircilik’teki stajının ardından Kent Şehircilik’te staja başladı. Staj süresince Akdeniz ve Ege bölgelerindeki araziler için bilgilendirme raporları hazırladı. ArcGIS, Autocad, Photoshop ve SketchUp programlarını kullanabilmektedir. Trakya Bölgesi, Kırklareli, Vize, Şile ve Tuzla’da 1/50.000 ölçekten 1/1000 ölçeğe kadar farklı öğrenci projeleri yapan Gül, lisans eğitimine İTÜ bünyesinde devam etmektedir.
Utku Metin US / Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Lisans Bursiyeri
Utku Metin Us, 2019 yılında Emlakbank Süleyman Demirel Anadolu Lisesi’nden mezun oldu. 2020 yılında Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’nde Şehir ve Bölge Planlama bölümüne başladı. 2022 yılında İBB İştiraki İstanbul İmar İnşaat AŞ’de Kentsel Dönüşüm Müdürlüğü’nde stajyer plancı olarak ilk stajını gerçekleştirdi. Staj süresince Bayrampaşa Cezaevi Kentsel Dönüşüm Projesi, Karadolap Kentsel Dönüşüm Projesi, Şişli/Yayla Kentsel Dönüşüm Projesi, İstanbul Yenileniyor gibi projelerde tasarım ve rapor sürecinde ofiste; vatandaşla görüşme, anahtar teslim gibi süreçlerde ise sahada görev aldı. 2013 yılında İzcilikle tanışan Utku Metin Us, 2017’ye kadar aktif bir şekilde İzmir İzci ve Doğa Sporcuları Kulübü Derneği (İZDOS)’ta, 2017 sonrasında ise PİNA İzcilik Kulübü’nde belirli bir süre kıdemli izcilik yaptı. Aktif izcilik yaparken milli ve mahalli kamplara katılım göstererek çeşitli uzmanlıklar edindi, ulusal ve uluslararası sertifikalar (Gümüş Ödül, Jamboree 2016-2017) almaya hak kazandı.
Tuğba SERT / İstanbul Teknik Üniversitesi, Lisans Bursiyeri
İstanbul Teknik Üniversitesinde Şehir Bölge Planlama bölümünde lisans eğitimi alan Tuğba Sert, mühendislik ve teknik bakış açısı kazanmak için Geomatik Mühendisliği ile çift anadal yapmaktadır. İstanbul’un B Planı, Solar Decathlon gibi kentsel ve tasarımsal kaygılar güden çalışmalarda, aynı zamanda birçok gönüllülük projesinde yer alarak sosyal sorumluluk tarafını geliştirdi. Sürdürülebilir enerji, ekolojik kentler, iklim krizi ve kentler üzerindeki etkisi, sürdürülebilir üretim ve tarım, fırsat eşitsizlikleri üzerine fikir üretme yarışmalarından dereceler elde etti. Özel planlama bürosu stajı deneyimiyle birlikte analiz ve rapor çalışmalarında kendini geliştirdi. TÜBİTAK STAR programı kapsamında “Yaşam Çevrelerinin, Sağlık Göstergeleri ve Yaşam Kalitesi ile İlişkisi: Sağlıklı Kentler Için Toplum Katılımlı Bir Model Önerisi” projesinde yer aldı. İBB Katılımcı Planlama Koordinatörlüğünde sahada halk, sanatçı ve esnaflara dokunan projelere katkı sundu. Almış olduğu liderlik ve girişimcilik eğitimlerine ek olarak start-up deneyimleri kazanarak yer aldığı girişimcilik ekosisteminde, Türkiye Girişimcilik Vakfı Fellow’u olarak kendini geliştirmektedir.
BAĞCILAR BELEDİYESİ İŞ BİRLİĞİ PROTOKOLÜ
İstanbul Kent Üniversitesi ve Bağcılar Belediyesi arasında Kentsel Araştırmalar İş birliği Protokolü imzalandı. İş birliği protokolü kapsamında öncelikle TÜBİTAK tarafından 3501 Kariyer Geliştirme Programı çerçevesinde desteklenen ve İstanbul Kent Üniversitesi’nde yürütülmekte olan “Kentlerdeki İmalat Sanayi Bölgelerinin Sürdürülebilir Gelişim ve Dönüşüm Modeli: İstanbul Bağcılar İlçesi Örneği” başlıklı araştırma projesi için işbirliği yapılacaktır. Bu protokol ile aynı zamanda üniversitenin veya belediyenin önerdiği kente dair başka araştırmalar ve çalışmalar da yapılabilecektir.
"ATÖLYEKENT" SEMİNER VE KEŞİF GEZİSİ
26.09.2022 tarihinde gerçekleştirdiğimiz etkinliğimizde öncelikle projenin detaylarını ve içeriğini katılımcılarımızla paylaştığımız bir seminer gerçekleştirdik. Sonrasında ise Bağcılar ilçesinin Mahmutbey, 15 Temmuz ve Bağlar Mahallelerine keşif gezisi düzenledik. Keşif gezisi süresince alandaki kent makroformu ve sanayi alanlarının özelliklerini gözlemleyerek proje kapsamındaki saha çalışmasına yönelik ön bulgularımızı elde ettik.
COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİ EĞİTİMİ
27-28-29 Eylül tarihlerinde proje ekibimizde yer alan Didem Bıçkıcı tarafından Coğrafi Bilgi Sistemleri eğitimi verildi. Eğitim kapsamında veri türleri, veri tabanı oluşturma, CBS araçları, verilerin mekansal olarak CBS üzerinde işlenmesi konularına yönelik çalışmalar yapıldı.
TEMEL DÜZEY NETCAD EĞİTİMİ
4-5-6 Ekim tarihlerinde NETCAD firmasında çalışan Coğrafi Bilgi Sistemleri uzmanı tarafından proje ekibine temel düzeyde NETCAD eğitimi verildi. Eğitim kapsamında temel harita ve projeksiyon bilgisi, proje parametrelerinin oluşturulması, coğrafi referanslama, veri üretimi, görüntüleme, düzenleme ve sorgu işlemleri, harita ve proje üretimi, paftalama ve çıktı işlemleri konuları detaylandırıldı.
TÜBİTAK 3501 PROJE DENEYİMİ SEMİNERLERİ
24-26 Ekim 2022 tarihlerinde Kent Üniversitesinin "Proje Deneyim Günleri" kapsamında seminerler düzenlendi. Dr. Öğr. Üyesi G. Pelin Olcay ve Dr. Öğr. Üyesi Sezen Tarakçı tarafından projemizin başvuru süreci ve sonrasında yaşanan deneyimler öğrencilere ve akademik personellere aktarıldı.
DŞG 46. KOLOKYUMU: TOPLUMDA VE MEKANDA ADALET
6-8 Kasım 2022 tarihlerinde TMMOB Şehir Plancıları Odası tarafından düzenlenen, 8 Kasım Dünya Şehircilik Günü 46. Kolokyumu bu yıl Eskişehir'de gerçekleştirildi. Kolokyum kapsamında Dr. Öğr. Üyesi Sezen Tarakçı ve Dr. Öğr. Üyesi G. Pelin Olcay'ın hazırlamış olduğu "Dönüşüm Sürecindeki İmalat Alanlarında Dönüşemeyen Mekanlar: Basın Ekspres Aksı Örneği" başlıklı bildirinin sunumu yapıldı.
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ DEPREM ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI
25 Şubat 2023 tarihinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) tarafından, İstanbul Planlama Ajansı (İPA) işbirliği ile İPA Kampüs'te Deprem Çalışma Grubu Toplantısı düzenlendi. Dr. Öğr. Üyesi G. Pelin Olcay'ın katılım sağladığı toplantıda Lojistik, Mühendislik, Şehircilik ve Mimari, Toplumsal, Sağlık, Ekonomik, Yönetsel ve Hukuki olmak üzere 7 farklı tema üzerinden İstanbul için öneriler geliştirildi ve raporlandı.
BAĞCILAR BELEDİYESİ ÇALIŞMA TOPLANTISI
Bağcılar Belediyesi ile olan işbirliğimiz kapsamında 20 Mart 2023 tarihinde bir çalışma toplantısı gerçekleştirdik. Bağcılar’ın Sürdürülebilir Dönüşümü ve Bağcılar’da Sürdürülebilirlik Stratejileri konuları üzerine gerçekleştirdiğimiz toplantıda, projemizin önemli saha tespitlerini Bağcılar Belediye Başkanı Sn. Abdullah Özdemir ile paylaştık. Bağcılar’ın Sürdürülebilirlik Stratejisi ve Sürdürülebilirlik Eylem Planı için işbirliğimiz devam edecek.
BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ DEPREM SOSYOLOJİSİ AÇIK DERSİ
BAUMUS (Bahçeşehir University, Migration and Urban Studies Center) ile BAU Sosyoloji bölümünün gerçekleştirdiği, Prof. Dr. Ulaş Sunata’nın yürütücülüğünü yaptığı Deprem Sosyolojisi Açık Dersinin 23 Mart 2023 tarihli oturumuna katıldık. Davetli konuşmacılardan birisi olarak Dr. Öğr. Üyesi G. Pelin Olcay'ın "Deprem Riski ve Ekonomik Faaliyetlerin Yer Değiştirmesi" konulu sunumunu yaptığı ders serisinin kitap haline getirilmesi hedefleniyor.
MSGSÜ KENTSEL PLANLAMA YÜKSEK LİSANS ATÖLYESİ
Prof. Dr. Fatma Ünsal, Doç. Dr. Tansel Erbil ve Arş. Gör. Beren Tüylüoğlu hocalarımızın yürütücülüğünde gerçekleşen MSGSÜ Kentsel Planlanma Yüksek Lisans Atölyesinin dersine katıldık. İstanbul'da sanayi sektörünün dönüşümünü çalıştıkları atölye kapsamında bizler de projeminizin ön bulgularını paylaştık.
İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ / PRATO
İtalya çalışma ziyareti kapsamında 08 Mayıs 2023 tarihinde, Prato kentinde Monash Üniversitesi ve Floransa Üniversitesi’nden uzmanlarla yaptığımız toplantılarımızda araştırma projemizin bulgularını paylaştık. Prato’daki tekstil endüstrisi ile tasarımın gelişimine ve sektörün güncel önceliklerine dair tecrübelerini bizlerle paylaştılar.
İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ / MILANO BICOCCA ÜNİVERSİTESİ WORKSHOP
İtalya çalışma ziyareti kapsamında 10 Mayıs 2023 tarihinde Milano Bicocca Üniversitesi ile metropol kentlerde imalat alanlarının dönüşümü ve tasarım endüstrisinin gelişimi üzerine bir workshop gerçekleştirdik. Milano ve İstanbul'un farklılıklarını ve benzerliklerini tartışma fırsatı yakaladık.
İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ / MILANO BELEDİYESİ
İtalya çalışma ziyareti kapsamında 11 Mayıs 2023 tarihinde Milano Belediyesi yetkilileri ile toplantı yaptık. Belediye, üniversite, özel sektör işbirliği ile hayata geçen "Luiss Hub", tasarım sektörü ve projemiz ile ilgili diğer konularda bilgi paylaşımı gerçeklteştirdik.
İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ / MILANO BASE SAHA GEZİSİ
İtalya çalışma ziyareti kapsamında 12 Mayıs 2023 tarihinde "Milano Base Kültür Merkezine", alanın dönüşümü sağlayan ekiple saha gezisi gerçekleştirdik. Üretim alanlarında kentsel dönüşümün yöntemlerine ve etkilerine yönelik bilgi paylaşımı sağladık.
BAĞCILAR BELEDİYESİ II. ÇALIŞMA TOPLANTISI
31 Mayıs 2023 tarihinde, Kent Üniversitesi rektörü Sayın Prof. Dr. Necmettin Atsü ve Bağcılar Belediye Başkanı Sayın Abdullah Özdemir'in katıldığı toplantıda İtalya çalışma ziyaretimizin Bağcılar'a dair çıkarımlarını paylaştık. Bağcılar'ın inovasyon eksenli gelişimini tartıştık.
“2050’de Nasıl Bir Bağcılar?” ÇALIŞTAYI
6-7 Aralık tarihleri arasında Bağcılar Belediyesi ve İstanbul Kent Üniversitesi iş birliğiyle “2050’de Nasıl Bir Bağcılar?" çalıştayını düzenledik. Çalıştayın ilk günü imalat sektörü, ikinci günü ise hizmet sektörü kapsamında çalışan iş insanları, akademisyenler, sivil toplum kuruluşları ve yerel yönetimlerle bir araya geldik. Her gün 3 oturum şeklinde yaptığımız çalıştay süresince sürdürebilirlik, dönüşüm, yenilik, iş birliği ve politika konularını uzmanlarla tartıştık. Sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde Bağcılar’ın olası gelişim senaryolarının oluşturulmasına ilişkin bilgiler paylaşarak, ilçede faaliyet gösteren imalat ve hizmet sektörünün bölgedeki sorunlarına, potansiyellerine ve gelecek hedeflerine ulaşabilmeleri için gerekli olan politikalara değindik.
"ATÖLYEKENT" SEMİNER VE KEŞİF GEZİSİ
İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ TAKVİMİ
İTALYA ÇALIŞMA ZİYARETİ / WORKSHOP
“2050’de Nasıl Bir Bağcılar?” ÇALIŞTAYI
DŞG 47. KOLOKYUMU "TOPLUMDA VE MEKANDA ADALET" / BİLDİRİ ÖZETİ
Dönüşüm Sürecindeki İmalat Alanlarında Dönüşemeyen Mekanlar: Basın Ekspres Aksı Örneği
Dr. Sezen Tarakçı, Dr. G. Pelin Olcay
Türkiye’de kentleşme ve planlama pratiğine kentsel dönüşüm kavramının girişi 1970’li yıllarda, planlamada bir uygulama aracı olarak kullanılmaya başlanması 1980’lerde, yasal mevzuatının oluşması ise 2000’li yıllarda gerçekleşmiştir. Son yıllarda ise önemli bir gündem haline gelen kentsel dönüşümde, nüfus ve yapılaşma yoğunluklarına yönelik verilen kararlar, fonksiyon seçimleri, sosyo-ekonomik ve kültürel yapının farkındalığı sürdürülebilirlik açısından son derece önemlidir.
Deprem riskine karşı dayanıklılık için özellikle konut alanlarının gerek bina gerekse alan ölçeğinde dönüşümü gündem olmaktadır. Son yasal düzenleme olan 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, riskli alan kavramı ile alansal ölçekte bir dönüşümü konu alırken, aynı zamanda riskli yapı kavramı ile tek bina ölçeğinde kentsel dönüşümü teşvik etmektedir. Özellikle kent merkezinde kalmış, büyük arsalara sahip sanayi alanları da bina ölçeğinde kentsel dönüşümün konusu olmaktadır. Burada konut alanlarının dönüşümünden farklı olarak fonksiyon dönüşümü de yaşanmaktadır. Son yıllarda, sanayi alanlarında yaşanan bu dönüşümün yapısal ve fonksiyonel olmanın yanı sıra üst gelir grubunu hedefleyerek sosyal açıdan da dönüşümü etkilediği gözlenmektedir. Bu doğrultuda, çalışmanın amacı, son yıllarda özellikle deprem riskine karşı önlem olarak ön plana çıkarılan 6306 sayılı kanunun kentlerin dönüşümüne veya dönüşememesine etkisinin sanayi alanları odağında irdelenmesidir.
Osmanlı döneminden beri imalat sektörü İstanbul’da yoğun olarak yer seçmektedir. Yapılan araştırma ve çalışmalar İstanbul’un imalat sektöründe halen önemli bir kent olduğunu, kimi gelişmiş metropollerden farklı olarak sanayi sektörünün İstanbul’da önemini koruduğunu göstermektedir. Ancak diğer yandan kentte desantralizasyon politikaları da uygulanmaktadır ve sanayinin desantralizasyonu ile dönüşüm yaşanmaktadır. Sanayi alanlarının dönüşümü ile ilgili yapılan eleştirilerin başında katılımsız, bölgenin potansiyellerini yeterince irdelemeden yapısı bulunmaktadır. Bağcılar ilçesi bir taraftan önemli imalat alanlarından birisi olma özelliğini koruyan, diğer taraftan da dönüşümü yaşayan bölgelerden birisidir. Bu nedenle, çalışma kapsamında örneklem alan olarak Bağcılar ilçesi seçilmiştir. Bağcılar sanayinin getirdiği çevre kirliliği, nüfus ve yapı yoğunluğu sorunları ile yüz yüze kalmış, 2000’li yıllarla birlikte sanayi Bağcılar’ın bir bölümünden plan kararları ile desantralize edilmeye başlanmıştır. Bu durum ilçede özellikle büyük sanayi alanlarının dönüşümüne neden olmaktadır. Büyük arsalara sahip sanayi alanlarının özellikle kent içinde büyük arsaya ihtiyaç duyan rezidans konut yapıları, iş merkezi, ofis, büro, alış-veriş merkezlerine dönüştüğü gözlemlenmektedir. Özellikle 2012 yılında yürürlüğe giren 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların dönüştürülmesi kanunun sağladığı muafiyet ve teşvikler ile ilçede bu dönüşümün hızlandığı görülmektedir.
Çalışmanın kapsamı sanayi alanlarına odaklandığı için ilçede sanayi yapılarının ağırlık olduğu Mahmutbey, 15 Temmuz ve Bağlar Mahalleleri irdelenmiştir. Çalışma alanı yaklaşık 681 ha olup, saha çalışmaları ile bölgenin mevcut durum özellikleri belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu nedenle, saha çalışmaları kapsamında 6341 adet yapının fonksiyon, yapım yılı ve kat adedi tespitleri yapılmıştır. Bu tespitlere göre çalışma alanındaki yapıların %81’i konut ve konut-ticaret fonksiyonunda yer almaktadır. Bununla birlikte sahadaki yapıların %0,8 (53 adet)’i rezidans olup, 17 kat ve üzeri yapılardır. Söz konusu rezidanslar özellikle 2013 yılından sonra yapılmış olup, Basın Ekspres aksına paralel konumlanmaktadır. Ayrıca yapıların % 37’si (2359 adet) 4 katlı olarak tespit edilmiştir. Bunun temel nedeni, bölgenin ıslah imar planlarından itibaren planlarda bitişik nizam 4 katlı olarak planlanmış olmasıdır. Kısacası bölgede Rezidanslar ve lüks konutlara dönüşümün daha çok Basın Ekspres Aksı boyunca yaşandığı, buna bağlı olarak Basın Ekspres Aksı’nda yüksek katlı yapılar yer alırken, daha iç kısımlardaki yapıların büyük kısmının ortalama 4 kat olduğu görülmektedir.
Çalışma kapsamında yapılan saha çalışmaları ve irdelenen imar plan kararları ile bölgede tek bina ölçeğinde sanayi yapılarının rezidansa dönüştüğü, özellikle Basın Ekspress aksı boyunca bölgede gökdelenlerin hızla yükseldiği ortaya çıkmaktadır. Ancak yaşanan bu dönüşüm, kent ile bütüncül bir yaklaşım kapsamında olmamakta, bölgede bir taraftan yoğun bir şekilde çalışan imalat alanları, bir taraftan gecekondu alanları bir taraftan da yükselen lüks konutları iç içe geçmiştir. Sanayi alanlarında yaşanan bu dönüşüm sonucunda gecekondu alanlarında yaşayanlar iş imkanlarını, kent ise üretim mekanlarını kaybetmekte, bununla birlikte rezidanslarda yaşayanlar ise kent ile bütünleşememektedir. Bölgede yaşayan farklı sosyo-ekonomik özelliklere sahip kentlilerin ihtiyaçlarını karşılayabilecek kentsel donatı alanlarının eksikliği ise bölgenin temel sorunlarını oluşturmaktadır. Bağcılar ilçesi özelinde son 10 yılda gelinen durum bize göstermektedir ki kentsel dönüşüm alanlarının geleceğe dair bir vizyon kapsamında kararlaştırılması ve projelendirilmesi, özellikle bunun kentin bütününe dair geliştirilen politikalar ile bütünleştirilerek yapılması kentlerin geleceği için büyük önem arz etmektedir.
E-posta: tubitak221k261@kent.edu.tr
Telefon: +90 (212) 610 10 10 - 539 / G. Pelin Olcay
+90 (212) 610 10 10 - 541 / Sezen Tarakçı